Przekredytowanie to pojęcie, które nie jest jeszcze powszechnie znane, ale z roku na rok zaczyna zyskiwać na znaczeniu. Coraz więcej Polaków ma problem z nadmiernym zadłużeniem, w związku z czym warto poszerzyć swoją wiedzę na ten temat. Co to przekredytowanie, dlaczego jest takie groźne i jak sobie z nim poradzić?
Czym jest przekredytowanie?
Najczęściej udzielana odpowiedź na pytanie, co to przekredytowanie, definiuje je jako sytuację, w której suma miesięcznych rat dłużnika przekracza połowę jego zarobków netto.
Jeśli więc na przykład ktoś zarabia 4000 złotych, ale po zsumowaniu kredytów i pożyczek co miesiąc musi przeznaczać na spłatę zadłużenia ponad 2000 złotych, można mówić o przekredytowaniu.
Czy przekredytowanie kredytu hipotecznego jest możliwe?
Przekredytowanie może dotyczyć różnego typu zobowiązań, w tym kredytów hipotecznych. Kredyty mieszkaniowe niekiedy znacząco się do niego przyczyniają, z uwagi na ich duże kwoty i ryzyko związane ze zmiennymi stopami procentowymi (w przypadku wielu kredytobiorców — istnieje jednak także możliwość zaciągnięcia kredytu z oprocentowaniem stałym).
Ustalając ratę kredytu hipotecznego, dłużnicy zwykle dbają o to, aby była ona w pełni w zasięgu ich możliwości finansowych, najlepiej z pewnym zapasem. Jednak w sytuacji, gdy w przeciągu kilku miesięcy czy roku gwałtownie rosną stopy procentowe, a wraz z nimi rata, nawet o kilka tysięcy złotych, stosunek długu do zarobków zacznie prezentować się znacznie mniej optymistycznie. Przekredytowanie kredytu hipotecznego jest więc realnym zagrożeniem.
Kto może mieć problem z przekredytowaniem?
Problemy z przekredytowaniem stają się coraz częściej spotykane. Mogą dotknąć praktycznie każdego — nawet osoby, które w momencie zaciągania posiadanych zobowiązań finansowych znajdowały się w dobrej sytuacji. Czy to z uwagi na zmiany w życiu osobistym, czy trudności dotykające całej populacji, takie jak inflacja i masowe zwolnienia w wielu branżach.
Niektórzy dłużnicy, widząc zbliżający się termin płatności rat (lub całości zobowiązania w przypadku pożyczek krótkoterminowych, czyli tak zwanych chwilówek), decydują się na zaciąganie kolejnych zobowiązań na spłatę poprzednich. Łatwo w ten sposób wpaść w spiralę długów i przyspieszyć proces przekredytowania.
Każda kolejna chwilówka będzie bowiem powiększała łączne zadłużenie, jednocześnie cały czas utrzymując pożyczkobiorcę w stresie, z uwagi na brak możliwości spłaty całej kwoty w krótkim terminie. Warto być tego świadomym i uniknąć wpadnięcia w pętlę zadłużenia, a zamiast tego podjąć inne, skuteczniejsze i bezpieczniejsze kroki w kierunku wyjścia z przekredytowania, które zostaną omówione w dalszej części tego artykułu.
Jak dochodzi do przekredytowania?
Chociaż próg przekredytowania przyjmuje się na wysokości połowy wynagrodzenia netto, to w praktyce każda sytuacja może być inna. Wiele osób nie posiada bowiem całkowicie stabilnego źródła dochodu, na przykład prowadzi własną firmę lub rozlicza się na zasadzie prowizji, w związku z czym zarobki różnią się w poszczególnych miesiącach. Koszty utrzymania również bywają bardzo różnorodne, choćby w zależności od lokalizacji.
Przekredytowanie może być skutkiem właśnie wahania zarobków (i wahania wspomnianych już stóp procentowych), ale także wielu sytuacji losowych. Utrata pracy z powodów niezależnych od pracownika (np. kryzys w branży), choroba, konieczność opieki nad znajdującym się w ciężkim stanie członkiem rodziny — możliwości jest bardzo wiele. W takich przypadkach wzrastają koszty, a spada wynagrodzenie, co szybko znacząco zmienia stosunek zarobków netto do rat zobowiązań.
Najważniejsze skutki przekredytowania
Przekredytowanie może mieć bardzo różnorodne skutki, zarówno stosunkowo mało dolegliwe, jak i niezwykle poważne. W pierwszej kolejności zbyt duże zadłużenie w porównaniu do dochodów może oznaczać konieczność rezygnacji z rozrywek i innych opcjonalnych wydatków.
Kiedy sytuacja się pogorszy, pojawi się problem z regulowaniem zadłużeń na czas. To z kolei przyczyni się do naliczania odsetek za opóźnienie (a także dodatkowych opłat związanych z windykacją) i negatywnych wpisów w BIK-u.
Na dłuższą metę przekredytowanie może także oznaczać pojawienie się danej osoby na listach dłużników (co może utrudnić nie tylko zaciągnięcie nowych kredytów i pożyczek, ale nawet np. podpisanie umowy o abonament telefoniczny lub internetowy). W przypadku, gdy opóźnienie w spłacie będzie się przydłużać i nie uda się wypracować porozumienia, jest także duże prawdopodobieństwo wstąpienia wierzyciela na drogę sądową.
Ta z kolei kończy się egzekucją komorniczą. W przypadku przekredytowania kredytu hipotecznego pojawia się nawet ryzyko zajęcia nieruchomości, chociaż każdy przypadek jest inny i wiele zależy także m.in. od wysokości zadłużenia i możliwości finansowych dłużnika.
Przekredytowanie a zdolność kredytowa
Nie bez powodu we wnioskach o kredyty i pożyczki znajdziemy zarówno pytania o dochody, jak i koszty utrzymania oraz sumę miesięcznych rat wszystkich spłacanych obecnie zobowiązań (kredytów i pożyczek, w tym pozabankowych). Bank wykorzysta te dane do obliczenia zdolności kredytowej, a więc oceny, czy wnioskującego stać na terminową spłatę długu. Tymczasem przekredytowanie jest sygnałem, że budżet potencjalnego kredytobiorcy może nie wytrzymać kolejnego zobowiązania, nawet jeśli dotychczas był on wzorowym klientem.
W związku z tym również w przypadku osób, którym aktualnie przekredytowanie kredytami, pożyczkami i innymi produktami nie sprawia problemów natury finansowej, może się ono prędzej czy później dać we znaki. Na przykład w momencie, w którym pojawi się konieczność zaciągnięcia większego zobowiązania (kredytu hipotecznego, samochodowego). Wtedy też może okazać się konieczna spłata części zadłużenia w celu podwyższenia zdolności kredytowej.
Czy przekredytowanie jest niebezpieczne?
Jak wyraźnie wskazują opisane powyżej potencjalne skutki przekredytowania, w najlepszym przypadku może ono być uciążliwe, a w najgorszym — być przyczyną życiowej tragedii, w tym nawet utraty domu.
Podjęcie decyzji o zaciągnięciu kolejnego zobowiązania finansowego powinno być w związku z tym zawsze poprzedzone dokładną weryfikacją swoich możliwości finansowych, tak, aby nie przekroczyć progu nadmiernego zadłużenia.
Jak wyjść z przekredytowania?
W oczach dłużników przekredytowanie oznacza często sytuację bez wyjścia, w rzeczywistości jednak może się okazać, że to tylko pozory i jest szansa na wyjście z pętli zadłużenia. Najlepiej jednak nie zwlekać, ponieważ sytuacja będzie z każdym dniem się pogarszać. Im szybciej poszuka się korzystnego rozwiązania, tym większe prawdopodobieństwo, że uda się pozytywnie rozstrzygnąć sprawę.
To, jakie dokładnie rozwiązanie będzie najlepsze, w dużej mierze zależy od okoliczności. Dostępne opcje mogą obejmować między innymi restrukturyzację zadłużenia, zmiany w domowych finansach (np. dodatkowe oszczędności), a także konsolidację zobowiązań. W szczególnie trudnych przypadkach, gdy przekredytowanie obniżyło zdolność kredytową do stopnia utrudniającego przeprowadzenie konsolidacji, przydatny okazuje się kredyt oddłużeniowy.
Przekredytowanie — podsumowanie
Nie należy lekceważyć problemu przekredytowania, jako że może on działać niczym kula śnieżna — zaczynać od niewielkiego rozmiaru, a następnie, jeśli nie powstrzyma się go na czas, przerodzić się w ciężką sytuację, z której trudno się wydostać. Szczególnie jeśli działa się samodzielnie, pod wpływem nerwów i silnych emocji.
W związku z tym niezależnie od tego, na jakim etapie znajduje się dłużnik, zawsze warto sięgnąć po profesjonalną pomoc. Wiedza i doświadczenie specjalistów w pomaganiu klientom indywidualnym i firmom w wyjściu z tarapatów finansowych przekłada się na sprawne, szybkie i bezstresowe załatwienie sprawy.
Doradcy zawsze najpierw dokładnie analizują okoliczności, w których znalazł się klient, a następnie weryfikują dostępne ścieżki i pomagają wybrać tę właściwą. Zapewniają także wsparcie w załatwieniu wszelkich formalności związanych z oddłużaniem, konsolidacją lub inną metodą wyjścia z przekredytowania.